Пользователь @Саркулова-Жайнагул написал в Балабақшадағы модульдеу сабақтарының мәні:

модульдеу

@Тлегенова-Гулбаршын
"Балдаурен" бөбекжай бақшасы

"Бейнелеу өнерінің дәстүрден тыс әдіс - тәсілдері арқылы балалардың шығармашылығын қалыптастыру" тақырыбында педагогтермен дөңгелек үстел ("Өрлеу" біліктілік арттыру орталығында " Мектеп жасына дейінгі бейнелеу дағдыларын қалыптастырудағы замануи тәсілдер" тақырыбындағы курс жаңалықтарымен таныстыру ) Дайындаған бейнелеу маманы: Педагог - модератор : Тлегенова.Г.Ж. 2023 - 2024 оқу жылы

Дөңгелек үстел: "Бейнелеу өнерінің дәстүрден тыс әдіс - тәсілдері арқылы балалардың шығармашылығын қалыптастыру"

Мақсаты:

Педагог - тәрбиешілердің педагогикалық шеберлігін арттыру; Дәстүрден тыс сурет салу техникасымен таныстыру; Практикалық тәжірибе жұмыс

Қатысушылар: педагогтер мен тәрбиешілер

Егеменді еліміздің қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық бетбұрыстарына қарай болашақ ұрпақты тәрбиелеуде басты шығармашыл тұлғаны дайындау мектепке дейінгі ұйымнан басталады. Шығармашыл тұлғаны тәрбиелеуде бейнелеу өнерінің орны ерекше. Қазақстан Республикасының "Білім беру туралы Заңында"

жеке адамның шығармашылық, рухани және дене мүмкіндіктерін дамыту,
адамгершілік пен салауатты өмір салтының берік негіздерін қалыптастыру білім
беру жүйесінің басты міндеттерінің бірі деп көрсетілген.
Олай болса, мектепке дейінгі кезеңнен шығармашыл тұлғаны қалыптастыруға дамытуға бейнелеу өнерінің дәстүрден тыс түрлері өз ықпалын тигізеді. Ол көркемдік шығармашыл әрекетінің негізі және оның дамуы болып табылады. Бала кез келген әрекет барысында емес, көбінесе дамытушы әрекет барысында дамиды. Егер бала үлкендердің көрсеткенін қайталап қана отырса, мұндай әрекет репродуктивті қалыпта болғандықтан нәтижиесі төмен болады. Керісінше, егер бала әртүрлі,ылғи өзгеріп отыратын жағдайларға белсенділікпен, шығармашылықпен, қызығушылықпен қатысса, ол үнемі дамиды. Балалар сурет салғанды өте
ұнатады. Бірақ қарындашпен, фломастермен, бормен, қылқаламмен ғана емес
өзінің сүйікті ісіне олар өзге де заттарды пайдаланады. Мысалы: алақан,
саусақ, табандарымен, әр түрлі таяқшалар, жіптер, мәсуек, далаппен сурет
салуды қызық көреді. Қарапайым нәрсенің жаңаша қызметін ойлап шығарып,
оларды бейнелеу өнеріне жаратып, таңқаларық сурет салуға қолдану - бұл
тамаша!
Бейнелеу өнерінің дәстүрден тыс әдістеріне байланысты әрекет екі бағыттың мазмұнын біріктіріп және көркем- шығармашылық іс-әрекеттің бірнеше
ерекшелігін қамтиды.

Мұндай іс - әрекеттер балалар мен ересектер арасында мазмұнды, құнды қарым – қатынастың негізін қалайды.
2.Көркем шығармашылық іс- әрекет қуанышты, көтеріңкі көңіл – күй тудырады, жағымды эмоциялық жағдайды қамтамасыз етеді.
3.Дәстүрден тыс сурет салу әдістері балалардың ұсақ қол қимылын дамытады, сондықтан оқу жылының басынан бастап – ақ оларды әр сабақта қолдану өте пайдалы. Баланың саусақтары бірден икемге көніп кетпейді, қылқаламмен дәл, нақты сызықты бірден түсіре алмайды. Ұсақ және дәл қимылды дамыту балаға тек өз ағзасын сенімді басқару үшін ғана керек емес. Қолдың ұсақ қимылы миды және оның бақылағыштық, талдаушылық, бұйырғыштық қабілетін дамытады.
Мен өз шығармашылық іс - әрекетімде дәтүрден тыс жіппен, тамшуырмен, алақанмен , масуекпен, гратаж, балауызбен, сүтпен және сулау тәсілдерін қолдандым.
Шығармашылық ықпал кез келген міндеттерді шешуде педагогтың бейнелеу
техникасының ерекше, дәстүрден тыс жолдарын, шешімнің көптеген нұсқалары мен
тәсілдерін көрсеткен кезде ғана туындайды.
Сурет салуда дәстүрден тыс әдістерін қолдану өте тиімді. Мұндай әдістің бір ерекшелігі - балалар нәтижеге тез қол жеткізеді.
Мысалы, әр бала үшін саусақпен сурет салу, өз алақанының таңбасымен сурет салу, қағаз бетінде бояу тамызып, оны үрлеп сиқырлы бейнелерге айналдыру өте қызықты.
Дәстүрден тыс әдістері: Бастырма әдісімен сурет салу үшін әр түрлі заттарды қолданып көруге болады.
Мысалы: поролон, бөтелке тығыны, жапырақтар, сәбіз, картоп. Картоптан әр түрлі пішіндер жасап алып, оны бояуға батырып, бейнелерге айналдыруға
болады. Монотипия әдісі-суреттің симметриялы бейнесі:
• альбом парағын көз мөлшермен екіге бөлу;
• бір бөлігіне бояу жағу;
• содан соң қағазды бүктеу.
Бояу кепкен соң екіге бүктелген қағаздағы бейнені қиып алуға болады. Бір немесе бірнеше бояуды бірден қолдану әдісі гүл, ағаш, көбелек бейнелеуде
ыңғайлы. Балауыз әдісі арқылы салынған сурет біріншіден көрінбейді, тек қағаздың
бетінде түрлі-түсті бояулар жағылған соң бейне пайда болады.
• балауыз шаммен ақ қағазға сурет салу (ағаш,үй, балық, құс, жануарлар
бейнесі);
• қылқаламмен,мақта немесе поролонмен бейненің үстінен бастыра бояу;
• Картон арқылы сурет салу әдісі:
• қатты қағаздан шаршы,тік төртбұрыш пішіндерді қиып алу;
• картон қағазды бояуға батырып түрлі көріністерді (ағаш,үй,құс,т.б) салуға
болады. Сия тамшысы әдісі арқылы түсті өзгертуге,жаңа тамшылар түсіруге, оларды
қоршап, аяқтауға, әр түрлі бағытта жүргізілген сызық, нүктелерді пайдаланып
тамшының пішінін өзгертуге болады.Тамшыға қарап одан қандай да бір бейне
көреміз. Бұл баланың қиялы мен ойлау қабілетінің дамуына әсер етеді.
• сия тамшысын қағазға түсіру,неге ұқсайтынын табу,қосымша бөлшектерін
бейнелеу;
• сия тамшысын қағазға түсіру,қағазды көтеріп немесе бүгіңкіреп су бояқты
тамызып, сиқырлы бейнеге айналдыру; Ұжымдық жұмыс әдісі:
• балалар екі шағын топқа (4-5) бөлінеді;
• бір тақырып белгіленеді (Отбасы,балабақша,т.б);
• белгі берілгенде әр топтан 1-бала 40-50 сек. сурет салады, белгіден кейін
келесі бала сурет салады, осылайша шеңбер бойымен айналып, сурет салу кезегі
1-ші балаға келеді;
• соңында балалар өз суреттері туралы әңгімелейді, суреттер бағаланады. Саусақпен сурет салу- алақанмен, табанмен бейнелеудің тағы бір тамаша
әдісі.
• Балаларға алақан немесе саусаққа әр түсті бояу жағу арқылы заттың суретін
салу ұсынылады:
• бояу жайпақ табаққа, суды кішкентай құмыраға құйылып дайындалады;
• әр саусақты бір түсті бояуға батырып, қағазға түсіріп болған соң құмырадағы
суға жуып, қағаз сүлгімен сүртіп отырады;
• қосымша далапты, көз бояуын пайдалануға болады; Айна арқылы сурет салу әдісі:
• бала айнаға қарсы отырады;
• өз бейнесін айнаға қарап, бақылап әңгімелейді;
• өз бейнесіне қарап, қағаз бетінде бейнелейді; Дымқыл қағазға сурет салу:
• дымқыл қағазға салынған мазмұнды суреттер әсерлі бейнеленеді
• баланы қағаз бетін сәл дымқылдай білуге үйрету қажет;
• дымқылдау үшін мақтаны аздап суға батырып, қағаз бетіне жағу қажет;
• енді дымқыл қағаз бетіне тез сурет салып шығуы қажет;
(«Тұмандағы қала», «Менің түсім», «Жаңбыр жауып тұр», т.б) Умаждалған қағазбен сурет салу әдісі:
• алдымен негізгі бет, палитраға керекті қоюланған гуашь бояуының түстерін
умаждалған бірнеше қағаз бөліктері дайындалады;
• бала умаждалған қағазды бояуға батырып сурет салады, әр түске батырған
сайын қағаз бөлігін ауыстырады;

Дәстүрден тыс сурет салу әдістерін қолдану арқылы мектеп жасына дейінгі балалардың шығармашылық қабілеттерін дамыту үшін біз келесі міндеттерді қоямыз:

Балаларға сурет салудың дәстүрден тыс әдістерін үйрету, әртүрлі материалдар мен бейнелеу техникасын үйлестіру, оны жүзеге асырудың идеясын, әдістері мен формаларын өз бетінше анықтау, сурет салудың дәстүрден тыс және дәстүрлі тәсілдерін техникалық сауатты қолдану, өз жұмысының маңыздылығын түсіну, шығармашылық жұмыстың қуанышы мен рахатын сезіну. Көркемдік-бейнелеу іс-әрекетінде шығармашылық жағдайлар жасау арқылы балалардың шығармашылығы мен шығармашылық қиялын дамыту, қағаз парағына бағдарлай білу. Көркем образды түсіну және жасау қабілеті арқылы балалардың қоршаған әлемге эстетикалық көзқарасын тәрбиелеу. Құрметті педагогтер , сурет салудың әртүрлі дәстүрден тыс әдістерінде ұсынылған балалар жұмыстарының көрмесіне назар аударыңыз: тықылдау, кляксография, ниткография, монотопия, және т.б. бұл әдістер мектеп жасына дейінгі балаларды жалықтырмайды, олар тапсырманы орындауға бөлінген уақыт ішінде жоғары белсенділікті, өнімділікті сақтайды. Біздің балаларымыздың болашағы үшін бұл өте маңызды, өйткені уақыт бір орында тұрмайды, алға жылжиды, сондықтан жаңа даму технологияларын қолдану қажет.

Баланы сурет салумен таныстырудың басынан бастап оны әртүрлі бейнелеу материалдарын дұрыс қолдануға, балаларға сурет салу техникасын үйрету керек. Балаларды үйрету үшін сіз осы әдістерді өзіңіз игеруіңіз керек.
Мен Сіздерге балалық шақ әлеміне ,мектепке дейінгі жасындағы балалар екеніңізді елестетуді ұсынамын.
Ойын ойнайық " Мен сурет салдым, ал сіз болжайсыз! "
Ойын ережелері. Педагогтер бірі жапыраққа анимацияланған немесе анимацияланбаған затты салады. Ешкімге көрсетпейді. Басқа парақшада ол бір элементті, бөлікті салады және парақшаны келесі ата-анаға береді. Ол тағы бір элементті сызып, келесіге береді. Сондықтан олар тізбекті сызып, бір - біріне береді. Соңғысы суретті аяқтайды және бірінші жапырақтағы суретпен салыстырылады.

Біз әрі қарай ойынымызды жалғастырамыз және "Пейзаж салу"ойынын ойнаймыз.
Ойын ережелері: Кестелерде әр түрлі сурет материалдары мен қағаз парағы бар. Педагог бір затты сызып, келесіге береді. Және де ретімен. Шарттар: сіз суретті қайталай алмайсыз және пайдаланылған материалмен сурет сала алмайсыз. Ойынды қорытындылау.

Енді біз дәстүрлі емес әдістер мен әртүрлі материалдарды қолдана отырып сурет салуды үйренеміз.
Шағын дәріс:
Сурет салудың дәстүрлі емес әдістерін қолдана отырып мастер – класс өткізіледі.
"Пейзаж монотипі"; "Көңілді алақандар";"Түтікшелі кляксография".

Материалдар: қағаз, щеткалар, гуашь немесе акварель, дымқыл губка.
"Көңілді алақандар".

Материалдар: қарапайым қарындаш, бояулар, щеткалар, бояғыштар, су шыныаяқтары, майлықтар, пейзаждық қағаздар.

Кескінді алу әдісі: сол алақанды қағаз парағына жағыңыз (алақанды айналдыруға, жылжытуға болады) және әр саусақты қарапайым қарындашпен сызыңыз. Біз алақанды алып тастаймыз. Енді біз қиялдаймыз, елестетеміз, ойланамыз және жетіспейтін бөлшектерді аяқтаймыз. Енді біз өз суретімізді бояймыз.

Үлгілерді көрсету (Көңілді алақандар).
Сабынмен дақ түсіру.
Материалдар: қағаз, бояулар, ыдыстағы гуашь, пластикалық қасық, сабан (сусындарға арналған сабан) .
Кескінді алу әдісі: біз бояуды пластикалық қасықпен алып тастаймыз, оны параққа құйып, кішкене дақ (тамшы) жасаймыз. Содан кейін біз бұл даққа түтіктен үрлейміз, оның соңы даққа да, қағазға да тимейді. Қажет болса, процедура қайталанады. Жетіспейтін бөлшектер аяқталады.

Оқу іс-әрекеттерінде дәстүрден тыс әдіс - тәсілдерді қолдану арқылы мынадай нәтижелерге жетуге болады:

Баланың қорқынышын жоюға көмектеседі; Өз күшіне сеніп, дербес жұмыс жасай білуі артады; Баланың зейіні қалыптасады және ойлау,есте сақтау және танымдық қабілеті
дамиды; Бала өз қиялын еркін бейнелеуді үйренеді, шығармашылық қабілеті
дамиды; Бала түрлі материалдармен жұмыс жасауды үйренеді; Баланың түсті, пішінді,көлемді, кеңістікті ажырата білу,композицияны
тақырыпқа сай құрастыра білу сезімі дамиды; Баланың тілі дамиды; Ұсақ қол моторикасы жаттығады; Балада шығармашылық іздену және нәтижеге жету әрекеті қалыптасады; Баланың жағымды көңіл-күйі артады; Жұмыс кезінде балада эстетикалық қанағаттану сезімі қалыптасып, бейнелеу
өнеріне қызығушылығы артады.
Ұсыныс:
Сонымен қатар , бейнелеу әрекетінде баламен жұмыс нәтижелі болуы үшін
мынадай қосымша әдістерді қолданған жөн:
• баланың негізгі әрекеті- ойын;
• тосын сәт- ертегі немесе мультфильмдегі сүйікті кейіпкер қонаққа келеді
және баланы саяхатқа шығуға шақырады;
• көмек беру өтініші,себебі балалар көмек беруге әр уақытта дайын
тұрады;
• сазды әуен қолдану,т.б.
«Баланың икемділігі мен дарынының қайнар көзі-оның саусағының
ұшында» деп В.А.Сухомлинский айтқандай, қорытындылай келе, Сіздерге әріптестерім мынадай ұсыныс айтамын: Мектеп жасына дейінгі шығармашылық іс - әрекетіндегі бейнелеу өнері жұмыстарында жаңа технологияларды (флифити әдісі, компьютерлік графика, мультфильмдер жасау, арт терапия, Джип әдістері ,реджиопедагогика .т.б.) тиімді қолданып,балалардың шығармашылық қабілетін одан әрі жетілдіру.
Бала бояумен жұмыс істеу, түстерді араластыру әдістерін меңгереді. Контурлық және силуэттік кескіндерді қалай салу керектігін біледі. Шыдамдылық пен еңбек балаға оның қиялына лайықты суреттер мен суреттер жасауға көмектес
15f64b04-a24f-43e4-994c-1be1c157878d-image.png
41619fc0-a2d8-4d98-9004-221fc149d88f-image.png
46d8376f-2c9b-4a11-bf0e-935856ea5a53-image.png